مالیات دستگاه پوز چقدر است؟ آشنایی کامل با مالیات کارتخوان

با گسترش فرهنگ خرید الکترونیک و پیشرفت فناوری‌های پرداخت در ایران، استفاده از دستگاه‌های کارتخوان به بخش مهمی از معاملات روزمره تبدیل شده است. صاحبان اصناف، فروشگاه‌ها و ارائه‌دهندگان خدمات مختلف برای سهولت تراکنش‌های مالی و افزایش رضایت مشتریان، ناچارند از این ابزار استفاده کنند. اما همین مزیت بزرگ، مسئولیت‌های تازه‌ای به نام مالیات دستگاه پوز به همراه دارد. چرا که تمامی مبالغ دریافتی از طریق پایانه‌های فروش به‌طور مستقیم در سامانه‌های مالیاتی ثبت می‌شود و مبنای شفاف ارزیابی درآمد و تعهدات هر کسب‌وکار قرار می‌گیرد.

متأسفانه هنوز برخی از صاحبان مشاغل تصور می‌کنند مالیات کارتخوان مبلغی ثابت یا جداگانه بابت استفاده از دستگاه است، درحالی‌که این برداشت نادرست است. در واقع، مالیات دستگاه کارتخوان همان مالیات عملکرد و درآمد است که به‌سبب شفافیت تراکنش‌های الکترونیکی، با دقت و سرعت بیشتری محاسبه و وصول می‌شود. در این مقاله، تلاش می‌کنیم همه نکات ضروری درباره مالیات دستگاه پوز را بازگو کنیم. چنانچه می‌خواهید از جریمه‌های مالیاتی، مشکلات حسابرسی و عواقب قانونی احتمالی پیشگیری کنید، مطالعه این مطلب را از دست ندهید.

مالیات کارتخوان چیست و چرا اخذ می‌شود ؟

مالیات کارتخوان، نوعی مالیات مستقیم محسوب می‌شود که سازمان امور مالیاتی کشور آن را بر درآمد خالص حاصل از تراکنش‌های انجام‌شده از طریق دستگاه‌های کارتخوان اعمال می‌کند. براساس دستورالعمل شماره 200/97/48288 مورخ 1397، تمامی دستگاه‌های پوز که در سامانه‌ی مالیاتی ثبت شده‌اند، مشمول این مالیات هستند.

هدف اصلی دولت از اتصال پایانه‌های فروش به سامانه مودیان مالیاتی، شفاف‌سازی درآمدها و کاهش زمینه‌های فرار مالیاتی بوده است. طبق ماده 169 مکرر قانون مالیات‌های مستقیم که در سال 1394 اصلاح شد، سازمان امور مالیاتی موظف شد کلیه تراکنش‌های مالی مؤدیان را از طریق بانک‌ها، موسسات مالی، PSPها (شرکت‌های پرداخت‌یار) و سایر نهادهای ذی‌ربط رصد کند. این رصد، عملاً باعث شد اطلاعات درآمدی هر صاحب کسب‌وکار به‌طور مستند و دقیق ثبت شود.

به عبارت ساده‌تر، پیش‌تر شاید بخشی از درآمدها به‌طور نقدی دریافت و از دید نظام مالیاتی پنهان می‌ماند، اما پس از الزامی شدن اتصال کارتخوان‌ها به پرونده مالیاتی، هر ریالی که از این طریق مبادله شود، مستندات خودکار دارد و مودی نمی‌تواند منکر آن شود. این شفاف‌سازی باعث جلوگیری از فرار مالیاتی، دریافت مالیات متناسب با درآمد واقعی، تأمین منابع بودجه‌ای کشور و ساماندهی فعالیت‌های غیررسمی شده است.

نحوه محاسبه مالیات کارتخوان و مبنای تعیین آن

شاید مهم‌ترین دغدغه صاحبان مشاغل و فعالان اقتصادی این باشد که مالیات کارتخوان دقیقاً بر چه مبنایی تعیین می‌شود. محاسبه این مالیات، مستقیماً براساس اطلاعات و داده‌های دریافت‌شده از بانک‌ها، شرکت‌های پرداخت‌یار و ارائه‌دهندگان خدمات پرداخت الکترونیکی انجام می‌شود. هر تراکنش ثبت‌شده به سامانه مودیان منتقل و در پرونده مالیاتی فرد ذخیره می‌شود.

فرآیند محاسبه به این ترتیب است که ابتدا سازمان امور مالیاتی درآمد ناخالص بر اساس تراکنش‌های کارتخوان را استخراج می‌کند. سپس چنانچه مودی اسناد و مدارک هزینه های قابل قبول مالیاتی را ارائه کند، این هزینه‌ها از درآمد ناخالص کسر شده و درآمد مشمول مالیات (یا همان سود خالص) محاسبه می‌شود. در نهایت، نرخ‌های مالیات پلکانی (مطابق ماده 131 قانون مالیات‌های مستقیم) بر این درآمد اعمال می‌شود تا مبلغ مالیات عملکرد نهایی تعیین گردد.

در صورت عدم ارائه اسناد معتبر هزینه‌ها، کل مبلغ تراکنش‌ها به‌عنوان درآمد مشمول مالیات در نظر گرفته خواهد شد. همین موضوع اهمیت بایگانی و ثبت دقیق مدارک مالی را دوچندان می‌کند، زیرا نبود مستندات کافی، رقم مالیات را افزایش می‌دهد.

پیشنهاد می‌شود این مقاله را نیز مطالعه نمایید: مالیات تراکنش های بانکی چقدر است؟

میزان مالیات دستگاه پوز چقدر است؟

در پاسخ به این سؤال که مالیات دستگاه پوز چقدر است، باید تأکید کنیم که مالیات کارتخوان یک نوع مستقل از مالیات محسوب نمی‌شود بلکه بخشی از مالیات بر درآمد یا همان مالیات عملکرد است و رقم نهایی آن کاملاً به درآمد سالانه و وضعیت شغلی مودی بستگی دارد. اگر درآمد خالص یک کسب‌وکار تا 200 میلیون تومان باشد، نرخ 15 درصد اعمال می‌شود. برای درآمدی که از 200 تا 400 میلیون تومان باشد، نرخ 20 درصد تنها بر مازاد بر 200 میلیون محاسبه خواهد شد. همچنین درآمد مازاد بر 400 میلیون تومان با نرخ 25 درصد مشمول مالیات است.

از سوی دیگر، مشاغلی که مشمول قانون مالیات بر ارزش افزوده هستند، موظف‌اند علاوه بر مالیات عملکرد، 10 درصد مالیات بر ارزش افزوده را نیز بر تمام مبالغ فروش خود محاسبه و پرداخت کنند. این موضوع باعث می‌شود که سهم مالیات در هزینه‌های نهایی کسب‌وکار افزایش یابد. برای برخی صاحبان مشاغل کوچک که درآمد محدودی دارند یا مشمول مالیات مقطوع هستند، سازمان امور مالیاتی نرخ‌های ثابت و مشخصی را تعیین می‌کند تا محاسبه و تسویه مالیات با سهولت بیشتری انجام شود و ابهام کمتری وجود داشته باشد.

مثال محاسبه مالیات کارتخوان

فرض کنید یک واحد صنفی طی یک سال مالی از محل تراکنش‌های کارتخوان خود، 800 میلیون تومان درآمد ناخالص کسب کرده است. این کسب‌وکار اسناد و مدارک مربوط به هزینه‌های قابل قبول خود را ارائه داده و این هزینه‌ها مجموعاً 240 میلیون تومان بوده‌اند. در این حالت، درآمد مشمول مالیات برابر است با:

560 میلیون تومان = 240 میلیون – 800 میلیون 

محاسبه مالیات عملکرد این واحد صنفی به صورت زیر خواهد بود:

• 200 میلیون اول با نرخ 15 درصد: 30 میلیون تومان
• 200 میلیون دوم با نرخ 20 درصد: 40 میلیون تومان
• 160 میلیون باقیمانده با نرخ 25 درصد: 40 میلیون تومان

جمع مالیات عملکرد:110میلیون تومان = 30 + 40 + 40

در صورتی که این کسب‌وکار مشمول مالیات بر ارزش افزوده نیز باشد، باید 10 درصد کل مبلغ فروش (درآمد ناخالص) را هم به عنوان مالیات بر ارزش افزوده پرداخت نماید:

مالیات بر ارزش افزوده:80 میلیون تومان = 10%× 800 میلیون

بنابراین مجموع تعهدات مالیاتی این کسب‌وکار (عملکرد + ارزش افزوده) 190 میلیون تومان خواهد بود. توجه داشته باشید این مثال صرفاً برای درک روش محاسبه است و ارقام واقعی بر اساس وضعیت شغلی و قوانین جاری مالیاتی تعیین می‌شود.

استعلام، اظهارنامه و پرداخت مالیات کارتخوان

فرآیند استعلام و پرداخت مالیات کارتخوان از طریق سامانه مالیاتی کشور به نشانیmy.tax.gov.ir  انجام می‌شود. پس از ثبت‌نام در سامانه و تکمیل اطلاعات هویتی و شغلی، مودی باید هر سال اظهارنامه عملکرد خود را در موعد مقرر تنظیم و ارسال کند. سامانه، اطلاعات تراکنش‌های کارتخوان ثبت‌شده را با اظهارنامه ارائه شده تطبیق داده و پس از بررسی، مبلغ مالیات قطعی را اعلام می‌کند.

مودیان موظف‌اند تا پایان مهلت مقرر نسبت به پرداخت مالیات یا تقسیط آن اقدام کنند. طبق ماده 167 قانون مالیات‌های مستقیم، در صورت تأیید سازمان امور مالیاتی، امکان تقسیط مالیات در قالب اقساط 3 الی 6 ماهه فراهم است. پس از پرداخت یا تقسیط، رسید الکترونیکی صادر و پرونده به عنوان مختومه ثبت می‌شود. اگر صاحب کسب‌وکار چند کارتخوان داشته باشد، اطلاعات هر دستگاه به تفکیک بررسی می‌شود.

مشاغل معاف از پرداخت مالیات دستگاه پوز

قانون‌گذار، برخی مشاغل را از پرداخت مالیات دستگاه پوز معاف کرده‌ یا معافیت مشروط برای آنها در نظر گرفته‌ است. این معافیت‌ها عمدتاً به منظور حمایت از مشاغل کوچک و فعالیت‌های اقتصادی خاص در نظر گرفته شده‌اند. به عنوان مثال، نانوایی‌ها، سوپرمارکت‌های کوچک تا سقف مشخصی از درآمد سالانه، داروخانه‌ها و موسسات خیریه و عام‌المنفعه دارای پروانه معتبر، در صورت رعایت شرایط و سقف‌های درآمدی، از پرداخت مالیات معاف یا مشمول نرخ مقطوع خواهند بود.

در مناطقی که به عنوان مناطق آزاد تجاری تعریف شده‌اند نیز معافیت‌هایی برای کسب‌وکارهای فعال در این محدوده‌ها اعمال می‌شود. البته این معافیت‌ها مشروط به ارائه مدارک و مستندات قانونی است و در صورت نقض شرایط، مودی باید مالیات مربوطه را به طور کامل پرداخت کند. البته دستگاه کارتخوان این مشاغل همچنان باید در سامانه ثبت شوند تا اطلاعات آن در اختیار سازمان امور مالیاتی باشد.

پیامدهای تخلف و عدم پرداخت مالیات کارتخوان

عدم پرداخت مالیات کارتخوان می‌تواند پیامدهای مالی، حقوقی و اعتباری قابل توجهی برای صاحبان کسب‌وکار به همراه داشته باشد. نخستین پیامد این تخلف، جریمه‌ای معادل 10 درصد مالیات به دلیل عدم ارسال اظهارنامه یا تأخیر در پرداخت است. افزون بر آن، طبق ماده 190 قانون مالیات‌های مستقیم، هر ماه تأخیر در پرداخت مالیات قطعی، موجب جریمه‌ای معادل 2.5 درصد بدهی معوق خواهد شد. این جرایم به شکل تصاعدی افزایش یافته و فشار مضاعفی بر نقدینگی کسب‌وکار وارد می‌کند و مدیریت مالی را با مشکلات جدی روبرو می‌سازد.

ادامه نپرداختن مالیات کارتخوان می‌تواند به اقدامات قانونی شدیدتری منجر شود. سازمان امور مالیاتی این اختیار را دارد که در صورت استمرار بدهی، نسبت به مسدودسازی حساب‌های بانکی یا حتی توقیف اموال غیرمنقول اقدام کند. همچنین احتمال صدور حکم ممنوع‌الخروجی و ایجاد محدودیت در دریافت تسهیلات بانکی و اعتبارات مالی وجود دارد. چنین شرایطی می‌تواند روند عادی فعالیت اقتصادی را مختل کند و اعتبار حرفه‌ای و جایگاه کسب‌وکار را در برابر مشتریان، شرکا و نهادهای مالی به‌شدت تضعیف نماید و آینده کاری را به خطر اندازد.

نحوه لغو مالیات دستگاه پوز

در مواردی که کسب‌وکار به هر دلیل تصمیم به قطع فعالیت داشته باشد یا دیگر از دستگاه کارتخوان استفاده نکند، برای جلوگیری از پرداخت مالیات‌های غیرضروری باید فرایند غیر فعال‌سازی کارتخوان را به درستی انجام دهد. این کار از طریق ورود به سامانه مالیاتی و بخش مدیریت پذیرندگان بانکی امکان‌پذیر است. پس از انتخاب گزینه غیر فعال‌سازی دستگاه و ثبت درخواست، دستگاه از لیست فعال خارج شده و تراکنش جدیدی ثبت نخواهد شد.

البته باید توجه داشت که این اقدام تنها برای تراکنش‌های بعد از غیرفعال‌سازی موثر است و تمامی بدهی‌ها و مالیات‌های قبلی همچنان به قوت خود باقی هستند و باید تسویه شوند.

توصیه‌های تخصصی حسابداری و حقوقی برای مدیریت مالیات کارتخوان

من محسن حق شناس، به‌عنوان حسابدار و مشاور مالیاتی، بر اساس تجربه، چند توصیه کلیدی برای مدیریت بهتر مالیات دستگاه پوز پیشنهاد می‌کنم:

• بلافاصله پس از دریافت کارتخوان، اطلاعات آن را در سامانه مالیاتی ثبت نمایید و گواهی ثبت را دریافت کنید.
• حساب‌های بانکی شخصی و تجاری را جدا کنید. اختلاط این حساب‌ها باعث بروز ابهام و مالیات بیشتر می‌شود.
• اظهارنامه مالیاتی سالانه را با دقت تنظیم کنید تا با اطلاعات تراکنش کارتخوان مطابقت داشته باشد.
• هزینه‌های قابل ‌قبول مالیاتی را به‌درستی ثبت کنید تا درآمد خالص واقعی مشخص شود.
• در صورت بروز هرگونه اختلاف، پیش از اعتراض، با مشاور مالیاتی مشورت کنید.
• گزارش تراکنش‌های پوز را ماهانه از بانک یا شرکت پرداخت‌یار دریافت و به‌عنوان ضمیمه پرونده مالیاتی ذخیره کنید.

جمع‌بندی

مالیات دستگاه پوز بخشی از نظام مالیاتی شفاف کشور است که با هدف تسهیل شناسایی درآمد واقعی کسب‌وکارها و مقابله با فرار مالیاتی ایجاد شده است. اجرای دقیق این مقررات و پرداخت به‌موقع آن، ضمن تأمین منابع مالی لازم برای توسعه اقتصادی، موجب افزایش اعتبار قانونی و تجاری صاحبان مشاغل خواهد شد و از بروز مشکلات حقوقی و جریمه‌های سنگین جلوگیری می‌کند. توصیه می‌شود همه فعالان اقتصادی با دقت مستندات تراکنش‌های خود را ثبت و نگهداری کنند و در صورت نیاز از مشاوره کارشناسان مطمئن استفاده کنند تا روند پرداخت مالیات به‌شکلی صحیح و بدون ابهام انجام شود.

برای آگاهی کامل از قوانین و رویه‌های دقیق مالیات کارتخوان و سایر تعهدات مالیاتی، می‌توانید از خدمات تخصصی تیم محسن حق‌شناس بهره‌مند شوید. تیم ایشان با سال‌ها تجربه در امور مالیاتی، آماده است تا به شما کمک کند مراحل ثبت، محاسبه و پرداخت مالیات دستگاه پوز را به‌درستی انجام دهید و از مشوق‌ها و معافیت‌های قانونی به بهترین نحو استفاده کنید. مشاوره حرفه‌ای محسن حق‌شناس می‌تواند آرامش خاطر و شفافیت بیشتری را برای کسب‌وکار شما فراهم کند.

سوالات متداول مرتبط با مالیات دستگاه پوز